Tâm lý con người luôn là một chủ đề đầy bí ẩn và hấp dẫn, với vô vàn sự thật thú vị đang chờ đợi được khám phá. Những nghiên cứu về tâm lý học đã giúp chúng ta phần nào hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của bộ não, những tác động của cảm xúc, cũng như những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển và hành vi con người. Hãy cùng khám phá một vài sự thật đáng kinh ngạc về tâm lý con người, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những hành động và cảm xúc của chính mình.
Nếu bạn quan tâm đến lĩnh vực tâm lý, hãy nhờ sự tư vấn tâm lý của các chuyên gia tại Askany nhé.
Mục lục
Người IQ cao thường ít bạn bè
Trong thời kỳ nguyên thủy, con người tham gia vào các hoạt động săn bắn, hái lượm cùng nhau, và tình bạn khi ấy đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sự sống và phát triển của bộ tộc. Ngày nay, dù chúng ta vẫn duy trì các mối quan hệ bạn bè, nhưng lý do kết bạn đã không còn chỉ giới hạn trong việc tìm kiếm sự sống còn như trước.
Một nghiên cứu của Hiệp hội Tâm lý học Anh vào năm 2016 đã chỉ ra một điều thú vị: những người có chỉ số IQ cao thường có ít bạn bè hơn. Điều này có thể giải thích bởi họ dành phần lớn thời gian để suy nghĩ và giải quyết những vấn đề phức tạp, coi giao tiếp xã hội như một việc lãng phí thời gian.
Tuy nhiên, nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng việc có ít bạn bè không đồng nghĩa với việc người đó thông minh hơn hay cuộc sống của họ tốt đẹp hơn. Trái lại, tình bạn có ảnh hưởng tích cực lớn đến sức khỏe tâm lý và thể chất. Vì vậy, dù bận rộn với công việc hay học tập, chúng ta cũng không nên bỏ qua giá trị của việc kết nối và giao tiếp với những người xung quanh, đặc biệt là những người mang lại những trải nghiệm thú vị và bổ ích.
Nhận thức về màu sắc bị thay đổi khi bị trầm cảm
Cuộc sống của những người bị trầm cảm thực sự “mất đi màu sắc,” và đây không chỉ là một phép ẩn dụ mà còn là sự thật được xác nhận qua nghiên cứu y học.
Một nghiên cứu về màu sắc được thực hiện vào năm 2010 tại Anh đã chỉ ra rằng, khi mắc chứng trầm cảm, võng mạc của con người trở nên kém nhạy cảm với các màu sắc tương phản. Điều này có nghĩa là khả năng phân biệt màu sắc bị giảm sút, khiến họ cảm thấy thế giới xung quanh trở nên nhạt nhòa và thiếu sinh động. Thêm vào đó, khi môi trường xung quanh chỉ toàn màu xám, nó càng dễ khiến con người rơi vào trạng thái tâm lý u sầu và dễ bị trầm cảm. Màu xám, vốn được coi là một màu trung tính, không có cảm xúc đặc trưng, có thể tác động tiêu cực đến tâm trạng và làm tăng cảm giác cô đơn, buồn bã.
Đừng khoe khoang về kế hoạch
Khi bạn quyết định bắt đầu một thói quen mới, chẳng hạn như không ăn sau 18h, chạy bộ vào buổi sáng hay học ngoại ngữ, tốt nhất là đừng chia sẻ kế hoạch này với ai. Bởi nếu bạn nói ra, rất có thể mọi việc sẽ không diễn ra như bạn mong muốn.
Giáo sư tâm lý học Peter M. Gollwitzer từ Đại học New York, Mỹ, đã chứng minh mối liên hệ này qua nghiên cứu. Theo đó, khi bạn chia sẻ kế hoạch của mình, não bộ sẽ cảm thấy như nhiệm vụ đã hoàn thành, khiến bạn cảm thấy thoả mãn và giảm bớt động lực để thực sự thực hiện nó. Điều này làm cho việc thực hiện kế hoạch trở nên khó khăn hơn, vì não bộ đã đánh giá đó như một thành công từ trước.
Người biết ngoại ngữ thường đưa ra quyết định tốt hơn
Để đưa ra quyết định sáng suốt, bạn không cần phải quá lo lắng – chỉ cần suy nghĩ bằng ngôn ngữ thứ hai.
Năm 2012, nhà tâm lý học Boaz Keysar từ Đại học Chicago đã thực hiện một thử nghiệm tâm lý với 300 người tham gia đến từ Mỹ và Hàn Quốc. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng khi suy nghĩ bằng ngôn ngữ thứ hai trước khi đưa ra quyết định quan trọng, những thành kiến hiện có sẽ được giảm thiểu, giúp người tham gia có cái nhìn cân bằng hơn và đưa ra những quyết định hợp lý hơn.
Người trẻ bị trầm cảm thường xuyên hơn
Một cuộc khảo sát trực tuyến kéo dài 6 năm, với sự tham gia của hơn 2.000 người từ 18 tuổi trở lên, do Hiệp hội Tâm lý Mỹ thực hiện vào năm 2013, đã chỉ ra rằng những người không hạnh phúc nhất trên thế giới chủ yếu là những người dưới 30 tuổi.
“Người trẻ thường trải qua nhiều căng thẳng hơn so với những người lớn tuổi. Một phần vì họ dám đối mặt và thừa nhận cảm giác này, phần khác là vì họ cảm thấy lạc lõng, không chắc chắn về tương lai và không biết sẽ tiếp tục đi đâu,” theo một phần của nghiên cứu.
Mệt mỏi có thể thúc đẩy sự sáng tạo
Một nghiên cứu của Tạp chí Khoa học Mỹ vào năm 2013 đã chỉ ra một điều bất ngờ: “Khi bạn cảm thấy mệt mỏi, công việc sáng tạo của bạn có thể đạt hiệu quả bất ngờ hơn.”
Dù nghe có vẻ khó tin, nhưng lý do đằng sau lại khá hợp lý: khi mệt mỏi, não bộ không còn đánh giá và loại bỏ những ý tưởng có vẻ “điên rồ” như khi bạn còn tỉnh táo. Chính vì vậy, những ý tưởng sáng tạo tuyệt vời thường xuất hiện vào những khoảnh khắc bạn không ngờ tới, chẳng hạn như khi tắm sau một ngày dài làm việc.
Một ý tưởng tưởng chừng như ngớ ngẩn có thể là khởi đầu của một dự án đầy tiềm năng. Nếu bạn là người yêu thích sáng tạo, đừng ngạc nhiên khi cảm hứng dạt dào vào buổi tối, và nếu bạn là người thức khuya, sáng sớm có thể là lúc những ý tưởng tuyệt vời nhất nảy sinh.
80% các cuộc trò chuyện đều là chuyện phiếm
Tiến sĩ Nicholas Emler, nhà tâm lý học người Anh, đã tiến hành một nghiên cứu với hơn 300 người và rút ra kết luận thú vị: “Khoảng 80% cuộc trò chuyện của chúng ta thường chỉ xoay quanh những câu chuyện phiếm, chủ yếu là thông tin về bạn bè và đồng nghiệp.”
Mặc dù vậy, chuyện phiếm không phải là điều xấu. Thực tế, đây là một hình thức giao tiếp quan trọng giúp duy trì các mối quan hệ xã hội. Điều đáng chú ý là sở thích trò chuyện phiếm không phân biệt giới tính, bởi cả nam giới và nữ giới đều có xu hướng thích chia sẻ và giao tiếp nhiều như nhau.
Tiền có thể mua được hạnh phúc
Trong cuốn sách Tiền bạc hạnh phúc: Khoa học của việc chi tiêu thông minh hơn, tác giả Elizabeth Dunn và Michael Norton đã sử dụng nhiều năm nghiên cứu cả định lượng và định tính để chứng minh một quan điểm thú vị: Tiền có thể mua được hạnh phúc, nhưng không phải khi chi tiêu cho bản thân mà khi bạn dành nó cho người khác, như gia đình, bạn bè hoặc các tổ chức từ thiện.
Giáo sư marketing Michael Norton từ Trường Kinh doanh Harvard chia sẻ: “Việc cho đi thực sự mang lại niềm vui lớn hơn. Một lý do quan trọng là vì nó tạo ra sự kết nối xã hội.” Khi bạn chia sẻ với người khác, bạn không chỉ mang lại niềm vui cho họ mà còn xây dựng những mối quan hệ bền chặt, và chính điều này góp phần làm tăng cảm giác hạnh phúc của bạn.
Thiết lập lòng tin chỉ với 20 giây
Để xây dựng lòng tin, một trong những cách hiệu quả là ôm một người trong khoảng 20 giây, tất nhiên là khi họ đồng ý.
Lý giải cho điều này, khi bạn ôm ai đó, cơ thể sẽ giải phóng oxytocin, hay còn gọi là “hormone tình yêu”, loại hormone giúp tạo cảm giác an toàn. Oxytocin có tác dụng làm dịu tâm trạng, giảm căng thẳng và giúp bạn cảm thấy thư giãn hơn, từ đó thúc đẩy sự kết nối và lòng tin giữa hai người.
80% suy nghĩ của chúng ta là tiêu cực
Năm 2005, Quỹ Khoa học Quốc gia Mỹ công bố một nghiên cứu về số lượng suy nghĩ mà con người có trong một ngày. Theo đó, mỗi người trung bình có từ 12.000 đến 60.000 suy nghĩ mỗi ngày, trong đó 80% là suy nghĩ tiêu cực và 95% là những suy nghĩ lặp đi lặp lại giống hệt những ngày trước đó.
Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng cơ thể con người có thể phản ứng mạnh mẽ với những suy nghĩ, cảm xúc và hành động của chúng ta. Khi cảm thấy tội lỗi, xấu hổ hoặc căng thẳng, cơ thể sẽ gửi những tín hiệu cảnh báo, chẳng hạn như huyết áp cao hoặc loét dạ dày, như một cách để nhắc nhở rằng có điều gì đó không ổn.
Kết bài
Những sự thật về tâm lý con người luôn mang đến những khám phá thú vị và có thể thay đổi cách chúng ta nhìn nhận bản thân cũng như mối quan hệ với những người xung quanh. Hiểu được những yếu tố tác động đến tâm lý sẽ giúp mỗi cá nhân phát triển tốt hơn, cải thiện các kỹ năng giao tiếp và đưa ra những quyết định sáng suốt trong cuộc sống. Việc nắm vững những quy luật tâm lý không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về chính mình mà còn góp phần xây dựng một cuộc sống tích cực và hạnh phúc hơn.
