Khi giá bitcoin tiếp tục tăng trong những tháng gần đây, các chuyên gia cho rằng hầu hết chúng ta sẽ không muốn sống trong một xã hội nơi mà tiền điện tử chiếm ưu thế. May mắn thay, những mâu thuẫn bên trong của sự thành công này cho thấy điều này không diễn ra lâu dài. Đây có thể là cơ hội để các nhà đầu tư cưỡi lên bong bóng tiền điện tử, miễn là họ thoát ra kịp thời trong thời điểm mà bitcoin lập kỷ lục với giá trị thị trường vượt quá nghìn tỷ đô la.
Lý do duy nhất khiến thị trường bitcoin trị giá một nghìn tỷ đô la đó là kỳ vọng của nhà đầu tư. Tiền điện tử phải cung cấp một số dịch vụ có giá trị nếu nó muốn chứng minh cho việc định giá cao. Nếu không, việc nắm giữ bitcoin giống như một hoạt động thiểu số và nó sẽ không thể phù hợp cho mức định giá 51.000 đô la.
Mục lục
Đâu là giá trị làm nên sự thành công của bitcoin?
Đối với đại đa số các nhà đầu tư, thành công có nghĩa là giá sẽ tiếp tục tăng. Nhưng nếu chỉ có vậy thì một ngày nào đó, cái giá phải trả sẽ rơi xuống.
Những người đam mê bitcoin khá mơ hồ về ý nghĩa của sự thành công khi giá cả tăng cao. Họ có vẻ thích những lập luận thần bí hơn là logic kinh tế cơ bản. Tiêu chí quan trọng nhất để thành công là tiền điện tử được sử dụng trong các giao dịch thương mại hằng ngày, như việc Tesla chấp nhận với bitcoin. Tất cả các đề xuất giá trị khác, như việc sử dụng trong hệ thống thanh toán (Fatás và Weder di Mauro 2018) hoặc vai trò trú ẩn an toàn của chúng (Cheema et al. 2020), đều bắt nguồn từ đó. Nếu tiền điện tử không thể được trao đổi trực tiếp, chúng sẽ không thật sự thành công.
Nói cách khác, việc bitcoin sẽ thay thế toàn bộ hoặc một phần tiền fiat – đồng đô la, euro, đồng nhân dân tệ.
Vậy bitcoin so sánh với các loại tiền fiat như thế nào?
Giá trị của đồng đô la Mỹ đối với người nắm giữ đồng đô la đó là hàng hóa thực.
Mặc dù định nghĩa bitcoin có chứa từ “tiền xu” và từ “tiền tệ” nhưng nó thật sự không phải là tiền theo bất kỳ nghĩa nào. Cố gắng giải thích bitcoin cho một người không chuyên về tài chính thì ngay lập tức bạn sẽ thấy rõ rằng rằng tiền điện tử không phải là loại tiền mà hầu hết mọi người nghĩ về tiền.
So sánh bitcoin với tiền fiat càng trở nên phức tạp hơn bởi thực tế là không có định nghĩa duy nhất về tiền. Bitcoin có nên được so sánh với tiền giấy và tiền dự trữ của ngân hàng trung ương, M0 hay tiền theo yêu cầu, M1 hay thứ gì khác không?
Giả sử chúng ta sử dụng tiền theo yêu cầu, lượng tiền M1 ở các nước G20 có thể mua được hàng hóa trị giá 31 nghìn tỷ đô la. Nếu giá bitcoin tăng lên 550.000 USD, những người nắm giữ bitcoin có thể mua hàng hóa trị giá 10 nghìn tỷ USD.
Nếu bitcoin kết thúc bằng sức mua của tiền M1, giá của một bitcoin sẽ là 1,5 triệu đô la. Một sự thay thế hoàn toàn tiền fiat sẽ có nghĩa là giá bitcoin sẽ ở đâu đó trong khoảng một triệu rưỡi đô la.
Điều đó để lại cho tôi hai câu hỏi thú vị: Điều gì xảy ra với những người nắm giữ bitcoin? Và điều gì xảy ra với những người khác?
Đầu tiên, những người sở hữu bitcoin sẽ trở thành những người giàu có trên thế giới theo đúng nghĩa đen. So với những người sở hữu tài sản thông qua các quỹ hưu trí và phần còn lại, thì đây là một nhóm rất nhỏ.
Vì vậy, sự gia tăng mạnh về bất bình đẳng là một hệ quả tất yếu của sự thành công của bitcoin. Và không giống như những người giàu nhất hiện nay như Jeff Bezoses và Elon Musks, những người mà sự giàu có đến từ việc tạo ra các công ty mang lại lợi ích cho hầu hết mọi người.
